گفتگوی چند جانبه با دکترها آرش نراقی ، سروش دباغ ، حسین دباغ و یاسر میردامادی

 

سلام استاد عزیز وقتتان بخیر

استاد عزیز من درمورد غزالی سالهاست کلنجار می روم و مطالعه میکنم گاهی کتابعای خوش و گاهی مقالاتی که بزرگان در مورد وی نوشته اند را اما چیزی بیشتر توجه مراجلب کر غزالی نامه بود که زندگی غزالی را توضیح میداد

به نظر من غزالی از ابتدا دچار شک و تردید بود ولی این را به صورت خوداگاه نمیدانست وقتی کسی درجستجو و پیدا کردن چیزی است به این معنا هست که ان چیزهایی که تا بحال بدست اورده او را ارضا نکرده است و نیز در چیزهایی که از قبل در ذهنش بوده چنان اعتمادی ندارد - خزالی از نوجوانی و جوانی چنین خصلتی داشته که درجستجوی چیزی بود این نقل به مضمون از غزالی نامه هست. به نظر من غزالی قبل از شک واقعی _ یا بهتر بگویم از ابتدا دچار شک بود و همین جستجو او را به ورطه ی شکاکیت عمیق برده است -

نکته ی دوم در باره ی غزالی این است که در تاریخ فلسفه ی اسلامی به نظر میرسد غزالی و ظهور وی نقطه ی عطفی بود همچنانکه سوفسطائئان خیزشی کردند و مسیر فلسفه را با نو آوری هایی تغییر دادند و به نظر میرسد که غزالی نقش همان سوفسطائیان را بازی کرده و کسی بدان توجهی نکرده است و این اشکالاتی که به فلسفه وارد کرده است بنظر میرسد که اگر نتوانیم با همان سیاق همیشگی فلسفه اسلامی حل و فصل کنیم کما اینکه کوشش پیشینیان بر همین سیاق بود و شکست هم خورده است ، بنظر میرسد با تغییر روش همانند تغییری که فلسفه غرب انجامداده بود و پیشرفتهای چشمگیری هم حاصل کرده است - فلسفه اسلامی هم میتواند با تغییر متد و روش و نوع نگاهش از غزالی بعنوان سکوی پرش استفاده کند

ببخشید که سخن به درازا کشی

من دو سال است روی غزالی تمرکز کرده ام و نیاز میبینم که یک سال دیگر هم مطالعه کنم

میخواستم نظر شما را در مورد این جمع بندی خودم بدانم- ایا درست است یا غلط؟ و اگر اشتباه است به چه دلیل

ممنون از صبر و حوصله ای که به خرج میدهید

حال پاسخ دکتر سروش دباغ:

سلام آقای قلی زاده گرامی، با تصویر و روایت شما از غزالی همدل و موافقم.

سوال دیگر بنده از دکتر دباغ :

آیا با شکاک بودن نا خود آگاه غزالی از اوان جوانی باز هم همداستان هستید ؟

چون این سوال را تازه پرسیدم هنوز پاسخی از دکترسوش دریافت نکرده ا.

 

 

- اما دکتر حسین دباغ که سوال را فرستاده ام ولی هنوز پاسخی دریافت نکرده ام.

- دکتر یاسر میردامادی هم تازه سوال را فرستاده ام که به محض جواب دادن در سایت خواهم گذاشت
- اما دکتر آرش نراقی و نظرش درمورد سوال من درباب غرالی:

 

سلام بر شما- متأسفم که هنوز توفیق گفت و گوی با شما دست نداده است. من همچنان در سفر هستم. اما درباره غزالی از قضا کسانی مدعی بوده اند که غزالی اصولا به مواضع کلامی و الهیاتی به چشم یک ابزار نگاه می کرده است و بیش از آنکه به صدق آنها نظر داشته باشد، از آن ابزار برای تأمین مقاصد خود و به تناسب آنها بهره می جسته است. بنابراین، هستند کسانی در تاریخ فرهنگ اسلامی که با نظر شما همدل اند.

اما سوال مجدد من از دکتر آرش نراقی که هنوز پاسخی دریافت نکرده ام :

سلام بر شما استاد عزیز و گرامی متاسفانه اوضاع معاش و اقتصاد در ایران بگونه ای است که کم کم متاسفانه همه ی دانشجویان را ازدرس منصرف میکند و به بازار بی سود و بهره سوق میدهد امیدوارم این مشکلات کم شود و حتما با شما دیدار و تماس بگیرم.

- استاد عزیز با حرف شما و حرف بزرگان همدل هستم فقط یک چز درمورد غرالی من را به چالش کشیده است و ان اینکه ایا از اوان جوانی یک شک ناخوداگاه گریبان گیرش بوده و بدون انکه خودش بفهمد یا اینکه بعدها دچار شک واقعی شده است؟

ادامه ی سوال و جوابها را در سایت خواهم گذاشت . این گفتگو در مورد ابوجامد غزالی و فلسفه و الهیات و شک وی هست بین چهار اندیشمند بنام دکتر سروش دباغ، دکتر حسین دباغ، دکتر آرش نراقی و دکتر یاسر میردامادی.
تا قسمت بعدی یاعلی